Ali Kemal ERDEM
PD, 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş Depremleri’nin birinci yılı nedeniyle depremden etkilenen 10 ilin de ticaret oda başkanlarından görüş aldı.
Oda başkanlarının genel olarak dile getirdiği sıkıntılardan biri de bölgede yaşanan göç nedeniyle istihdam ve nitelikli eleman bulma sıkıntısıydı.
“SOSYAL YARDIMLAR DA İSTİHDAM ORANINI DÜŞÜRÜYOR”
Depremin diğer illere göre daha az etkilediği Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Yetim, farklı bir iddiada daha bulunarak kentlerinde yaşanan istihdam sıkıntısının nedenlerinden birine dair şöyle bir iddiada bulundu:
Açıkça belirtmek gerekirse, denetimsiz ve düzensiz bir şekilde yapılan sosyal yardımlar ile kentteki göçmen nüfusunun fazla olması istihdam oranımızın düşmesine yol açmaktadır. Tabii ki biz, istihdamımızı artırmak, işgücü piyasamızı güçlendirmek, nitelikli çalışan açığımızı kapatmak adına da çalışmalar sürdürüyoruz.
15 MİLYON KİŞİ SOSYAL YARDIMDAN FAYDALANIYOR
Sosyal yardımlar Türkiye’de her zaman tartışma konusu oldu.
Türkiye siyasetini ve seçimlerini bile etkilediği öne sürülen sosyal yardımlar toplumsal yaşamda da büyük öneme sahip.
Türkiye’de sosyal koruma kapsamında 15 milyona yakın kişi maaş alıyor.
Tıpkı Yetim gibi aşırı sosyal yardımların istihdama olumsuz etkisi olduğunu iddia eden iş insanları da bulunuyor.
“ÇALIŞMA İMKANI VAR GİDİYOR PARA ALIYOR”
Örme Sanayicileri Dernek (ÖRSAD) Başkanı Fikri Kurt bunlardan biri.
Gerçekten yardıma ihtiyaç hisseden kişilere yapılan sosyal yardımlara kimsenin itiraz etmediğini söyleyen Kurt, “Ancak
adamın çalışma yeteneği var gidiyor kaymakamlığı başvuruyor orada para alıyor. Ben de kendi ilçemde de rastladım birkaçına. Kaymakama giderek ‘Bu kişinin arabası var, çalışma imkanı var’ dedim ancak öyle kesildi. Çok insan var farklı şekillerde yardım alıyor. Devlette bunu tam kontrol edemiyor. Çalışmadan emek vermeden devletin imkanlarını kullananlar var. Bu da çalışabileceği halde çalışmayan bir nüfus oluşuyor” iddiasında bulundu.
“YARDIM ALIP KESİLMESİN DİYE KAYIT DIŞI ÇALIŞANLAR VAR”
Peki gerçekten de iş insanlarının iddia ettiği gibi sosyal yardımlar bir kısım insanın çalışma isteğini kırıyor mu?
Sosyal yardımlar üzerine çalışan Prof. Dr. Uğur Tekin, Yetim’in iddiasını kısmen destekliyor.
Türkiye’de ciddi bir kayıt dışı ekonomi olduğunu bunda sosyal yardım alanların da etkisi olduğunu belirterek, “Sosyal yardım alanların bir kısmında resmi iş piyasasına girmeme isteği var. Bir kısmı da hem sosyal yardım alıp hem de kayıt dışı ekonomide çalışıyor. Bu açıdan bakılında Mehmet Yetim Bey’in dediği doğru. Sosyal yardım alanların bir kısmı kayıtlı işlerde çalışmak istemiyor” dedi.
“KAYIRMACILIK DA VAR”
Türkiye’de sosyal yardım alanların sayısının 15 milyona ulaştığını kaydeden Tekin, “Sosyal yardımlar karmaşık bir sistem. Devletin yardımları da var belediyelerin de. Kayırmacılık da var burada. Bu yardım sisteminin içine girip bu kayırmacılık sisteminden faydalanan var. Bu da bir şekilde mevcut iktidarın kendisine taban yaratmasına da yarıyor. Bu kesimi kalıcı hale getiriyor” iddiasında bulundu.
“BUNU DİYENLER KARIN TOKLUĞUNA ÇALIŞTIRMAK İSTİYOR”
Sosyal politikalar uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, ise sosyal yardımların istihdamı engellediğini iddia eden iş insanlarının görüşlerine katılmıyor ve şöyle tepki gösterdi:
“Onların önerdikleri ücretler de sosyal yardım civarında oldukları için karın tokluğuna çalıştıracak adam bulmakta zorlanıyorlar. Ödenen sosyal yardımlar ahım şahım değil. Asgari ücretin 1/3’ünü geçmez. Dolayısıyla onların verdikleri ücrette benzer oranlarda olunca insanlar sosyal yardımı seçebilir. Bence bunu söyleyenler düşük ücret vermek istiyorlar. Düşük ücrete çalıştıracak kişi bulamayınca da yakınıyorlar” iddiasında bulundu.
“İSTİHDAMI ENGELLEMİYOR. YARDIM MİKTARI ÇOK DÜŞÜK”
Son olarak bu iddiayı çalışma hayatı uzmanı Özgür Erdursun’a sorduk.
Erdursun da sosyal yardımların istihdama katılımı engellemediği görüşünde çünkü gerekçesi bu yardımların miktarının zaten düşük olması.
Erdursun’a göre sosyal yardımlardan geliri asgari ücretin 1/3’ü olan 5500 liranın altında olanların faydalanabildiğini kaydederek, engelli, hasta veya yaşlı olduğu için yardım alanların zaten iş gücüne katılabilecek durumda olmadığını kaydetti.
Yine Erdursun’a göre Türkiye’de sosyal yardımlar zor bağlandığı gibi en ufak gelir artışında da kesiliyor. Bu nedenle istihdama katılıma ayrıca bir etkisi olması da zor.
Erdursun da Tekin gibi sosyal yardım alan bir kısım insanın bu yardım kesilmesin diye kendini çalışmıyormuş gibi göstererek kayıt dışı çalıştığını belirtti.
patronlardunyasi.com
